Als de huidige regering ervan beschuldigd wordt niet tegen corruptie op te treden, verwijzen ze graag naar het schandaal rond het ministerie van Gezondheidszorg dat eind mei losbarstte. Daar is vervolging al in gang gezet. Er worden gestolen bedragen genoemd van US$2 tot US$3mln. Het aantal betrokken personen wordt geschat op 31.
De hoofdpersonen zijn de vroegere secretaris-generaal dr. Simon Miti en hoofd personeelszaken Henry Kapoko. De laatste is met acht anderen voor de rechtbank verschenen. Het ging hier om het stelen van ongeveer US$ 280.000 van het Global Fund
Against Malaria, geld dat bedoeld was voor de bestrijding van moedersterfte. Er wordt hevig ontkend en mocht het al gebeurd zijn, dan was het voor de tijd van Banda. De donoren hebben fel gereageerd op deze zaken en Nederland en Zweden schortten hulp aan het ministerie op. Het ministerie van Gezondheidszorg draait op geld van donoren en het stopzetten leidde tot zaken als geen eten meer in ziekenhuizen. Dit werd nog verergerd door een staking van verpleegsters. De kerken propageerden een raad voor goed bestuur om de zaak uit de impasse te helpen. (TZ20,28,29,30/7/09)
De politiek rondom dit schandaal
Eerst was er een poging de schade te beperken en Shikapwasha gaf in een eerste reactie te kennen dat er volgens hem geen geld van donoren bij betrokken was. Met andere woorden: waar bemoeien die donoren zich mee. Toen dat niet lukte kwam er een document zonder auteursnaam op het internet onder de titel “Corruption; whose corruption?”. Dat document noemt een kleine bank, de Alliance Bank, als centraal in het schandaal. Deze werd eerste gebruikt door Kasiya Bulaya, een vroegere secretaris-generaal in het ministerie van
Gezondheid die nu in de gevangenis zit. Maar zijn opvolger Simon Miti ging door met deze bank om de tegoeden in buitenlandse valuta op te storten. Bulaya krijgt in het gevang overigens nog steeds een maandelijkse toelage van deze bank en mevrouw Mwanawasa zou er een tegoed van US$10 mln hebben. Vervolgens gaat het document in op de manier waarop de ondernemingen van personeelschef Henry Kapoko hebben geprofiteerd van het ministerie, met name een hotel onder de naam Best House Lodge. De zaak is aan het licht gekomen toen een ex-geliefde van Kapoko een gebroken arm opliep in een uit de hand gelopen ruzie met Kapoko. Deze geliefde werkte in het ministerie van Gezondheidszorg en ging naar de anticorruptiecommissie met de belofte zijn financiële imperium af te zullen breken. Dat lijkt aardig te lukken. Zijn alle beschuldigingen aan het adres van Banda wel terecht? Het anonieme document heeft een kadertje op de voorpagina:“Rupiah Banda is nog maar zes maanden aan de macht, maar hij krijgt de schuld van de corruptie genoemd in het rapport van de rekenkamer voor 2007: de aanschaf van mobiele ziekenhuizen voor US$ 53 mln, de aankoop van 100 lijkwagens voor US$ 2,9 mln en andere zaken. Maar is hij de schuldige? Wat probeert deze campagne te bereiken? “ Aan het einde van het stuk is
d u i d e l i j k wat de schrijvers van het pamflet willen bereiken: Mwanwasa wordt onterecht gezien als Mr.Integrity en er was net zo goed corruptie in zijn tijd, met name op het conto van Maureen Mwanawasa. De grote schuldige in het pamflet is The Post. Het is kwaadaardig maar wel knap dat het de krant lukt om de regering Banda het imago te geven van uiterst corrupt en onbekwaam. The Post streeft zijn eigen merk van corruptiebestrijding na, waarbij het de integriteit van Mwanawasa hoog in het vaandel draagt. The Post wil niets liever dan de regering omver werpen zodat de rechtzaken tegen hoofdredacteur Fred Mmembe en zijn vrienden komen te vervallen. “The war is becoming desperate and it is clear that this empire is determined to collapse a legitimate and elected government”. Inmiddels doet Banda zijn uiterste best om The Post de mond te snoeren en Fred Mmembe in het gevang te krijgen. Of het hem zal lukken zal de nabije toekomst leren.