De Zambiaanse politiek wordt vaak geïnterpreteerd als een strijd die alleen om personen en regionale of linguïstische loyaliteiten gaat. Zo’n interpretatie onttrekt fundamentele zaken aan het oog. Het is bijvoorbeeld wel duidelijk dat de Zambiaanse economie afhankelijk is van de export van koper, maar er zijn weinig observaties die dat als een cruciale kwestie in de Zambiaanse politiek zien. Toch is ze dat wel. Toen Banda aan de macht kwam, was zijn eerste daad het schrappen van een voorgenomen verhoging van belasting op mijnopbrengsten. Er is ondertussen toenemende druk van Zambiaanse intellectuelen om die belastingen toch te verhogen. De verwachting was dat de mijnen daar makkelijker in zouden meegaan nu de koperprijzen zo hoog zijn. De mijnen verzetten zich daar echter sterk tegen en zeggen dat ze hoge winsten nodig hebben om te investeren. Daarbij argumenteren de mijnmaatschappijen ook, dat die investeringen niet noodzakelijkerwijs in Zambia hoeven te gebeuren. Deze kwestie kristalliseert zich rond het Australische First Quantum Minerals en de winsten die dit bedrijf maakt op Kanshansi, de nieuw geopende mijn in Solwezi. Het gaat hier niet alleen om belasting, maar ook om een deel van de winst. ZCCM, de Zambian Consolidated Copper Mines, het staatsmijnbedrijf dat vroeger monopolist was, heeft nog veel minderheidsbelangen en een daarvan is in Kanshansi (20%). Zo zou First Quantum redelijkerwijs 400 miljoen US$ winst hebben moeten uitkeren aan ZCCM in plaats van 25 miljoen US$. Die bewering is te lezen op de website ‘First Quantum Out of Zambia’. Deze website wordt genoemd op andere websites, maar is voor mij niet te vinden. Als aan deze webstie wordt gerefereerd valt altijd de naam van de Zambiaanse econome Dambisa Moyo. Mijnmaatschappijen zullen niet blij zijn met zo'n vijand. First Quantum is al uit Congo gestuurd en de acties van Moyo, die een internationale bestseller schreef tegen afhankelijkheid van ontwikkelingshulp, zijn allesbehalve welkom bij dit bedrijf. Rupiah Banda verdedigt het argument dat de mijnen hoge winsten nodig hebben om te investeren. Het lijkt waarschijnlijk dat de mijnmaatschappijen wel wat aan de partijkas willen bijdragen om beschermd te worden tegen politieke krachten als Moyo.
(www.zambian-economist.com, 1,17.20.21/1/2011